چنانچه یک تابلو برق در ولتاژ بالای ۶۳۰۰۰ ولت کار کند، آن را تابلو برق فشار قوی می‌نامند. از تابلوهای برق فشارقوی معمولاً برای تامین انرژی تجهیزات برقی و موتورها در صنایع بزرگ استفاده می‌شود که نیاز به ولتاژ‌های بالایی دارند.
به خاطر استفاده از مدارشکن‌ها، تابلو برق‌های فشار قوی از ضریب امنیت بالایی برخوردار هستند و به کمک گاز SF6، این تابلوها خنک می‌شوند.
کاربرد تابلو برق فشار قوی
کاربرد تابلو برق فشار قوی بر اساس مکانی که در آن استفاده می‌شود، می‌تواند متفاوت باشد و بسته به نیاز سیستم الکتریکی در خانه‌ها یا صنایع مورد استفاده قرار بگیرد. در کاربرد خانگی کنتور و فیوزهای برق ساختمان درون این تابلو برق قرار می‌گیرند. در صورت لزوم و در مواقع اضطراری این تابلو می‌تواند برق یک قسمت از ساختمان را قطع یا وصل کند.
در کاربرد صنعتی به علت قدرتی که تابلو فشارقوی در توزیع برق دارد، از آن‌ها استفاده می‌شود. معمولاً موارد استفاده از تابلو برق فشار قوی در بوستر پمپ، انتقال منبع تغذیه از نیروگاه‌ها و موتورهای برق قوی هستند.
نحوه کار تابلو برق فشار قوی چگونه است؟
وظیفهٔ تابلو برق فشارقوی کنترل جریان برق و توزیع آن به بخش‌های مختلف است. تابلو برق جریان برق را به‌صورت کنترل شده در بخش‌های مختلف ساختمان توزیع می‌کند و از ایجاد مشکلات برقی جلوگیری می‌کند.
تابلو برق فضای قوی می‌تواند جریان‌های الکتریکی نامناسبی که می‌تواند باعث آسیب شود را ایزوله کند و به حالت نرمال تبدیل کند. این ویژگی سبب حفظ سلامت و امنیت سیستم برقی ساختمان می‌شود.
همان‌طور که در مقاله تابلو برق چیست؟ اشاره کردیم، روند تولید تابلو برق از حساسیت بالایی برخوردار است و برای پیشگیری از بروز هرگونه حادثه باید در تولید آن از قطعات با کیفیت و استاندارد استفاده شود. به هنگام استفاده از تابلو برق فشار قوی باید تمامی موارد ضروری رعایت شود تا احتمال خطر انفجار و آتش‌سوزی کاهش یابد.
اجزای تابلو برق فشار قوی
اجزای تابلو برق فشار قویاجزای تابلو برق فشار قوی باید طراحی و کاربری مناسبی داشته باشند تا بتوانند جریان برق مناسبی را فراهم و از آن محافظت کنند. این اجزا شامل ترانس، کابل‌ها، کلیدها (شامل کلید عایق و کلید قطع بار)، فیوز، بریکر یا مدارشکن، کنتاکتور، شینه‌های داخلی و سایر تجهیزات پالایش و حفاظت الکتریکی هستند.
ترانس:
انواع مختلف ترانس در یک تابلو برق فشار قوی استفاده می‌شود. از انواع ترانس می‌توان به ترانسفورماتور، ترانس صفر یا زمین و ترانس تغذیه‌کننده داخلی اشاره کرد. هر تابلو برق فشار قوی نیازمند بخشی است تا مقدار جریان الکتریسیتهٔ عبوری از قسمت‌های مختلف مدار را اندازه‌گیری کند که وظیفهٔ ترانس اندازه‌گیری این جریان است. زمانی که نقطهٔ اتصال با زمین در دسترس نباشد، از ترانس صفر یا زمین برای تخلیهٔ بارها به زمین استفاده می‌شود.
کابل‌ها:
کابل‌ها از اجزای اصلی هر تابلو برق هستند. از انواع کابل‌ها می‌توان به نوع XLPE یا EPR اشاره کرد که جنس آن‌ها معمولاً از فلز مس یا آلومینیوم است. کابل‌ها درون محفظه‌های ویژه‌ای قرار می‌گیرند که آن را باس‌بار یا شینه‌های داخلی می‌نامند.
کلیدها:
این تصور که کلیدها برای قطع جریان کلی طراحی شده‌اند غلط است. چرا که تنها زمانی که بخشی از تابلو برق دچار مشکل می‌شود و نیاز به تعمیر و بررسی دارد، کلید قطع بار جریان آن بخش از تابلو را قطع می‌کند. در واقع این کلیدها فقط بخشی از جریان مدار را قطع می‌کنند و به حالت بدون ولتاژ در می‌آورند تا به مشکل آن بخش رسیدگی شود. همچنین معمولاً مدت‌زمان تحمل جریان اتصال کوتاه در آن‌ها یک ثانیه است.
فیوز:
وظیفهٔ حفاظت از تابلو برق فشار قوی بر عهدهٔ بخشی به نام فیوز است. از آنجایی که این تابلو برق، مقدار زیادی برق را تامین می‌کند، نیازمند حفاظت بالایی است. هنگامی که مقدار بار الکتریکی به صورت غیرمجاز افزایش یابد، فیوزها با قطع به موقع جریان از تابلو برق محافظت می‌کنند. پس هنگام اتصال کوتاه یا افزایش بار الکتریکی به تابلو آسیبی نمی‌رسد.
مدارشکن یا بریکر:
از اجزای مهم تابلو برق می‌توان به بریکر یا همان مدارشکن اشاره کرد. وظیفهٔ بریکرها قطع‌کردن، کنترل و همچنین حفاظت از جریان برق است که به طور هم‌زمان آن را انجام می‌دهند. سوئیچ‌های کوچکی که به یک مگنت برقی وصل شده‌اند مدارشکن‌ها را تشکیل می‌دهند.
بیشترین نقش حفاظتی در یک تابلو برق فشار قوی بر عهدهٔ مدارشکن‌ها است. چرا که در هنگام وقوع حوادثی مانند زلزله یا سیل، مدارشکن با عملکرد خود مانع از آسیب به مدار الکتریکی می‌شود.
بدنه:
بدنهٔ تابلو همان محفظهٔ فلزی یا غیرفلزی است که تمام تجهیزات و اجزا درون آن قرار می‌گیرند.
تفاوت تابلو برق‌های ضعیف و متوسط با تابلو برق فشار قوی چیست؟
اولین تفاوت این تابلوها در تجهیزات و اجزای داخلی آن‌ها است. به دلیل جریان متفاوتی که این تابلوها از خود عبور می‌دهند، سیستم داخلی، قطعات و تجهیزات داخلی آن‌ها نیز با هم تفاوت دارد.
مزایای استفاده از تابلو برق فشار قوی
مزایای استفاده از تابلو برق فشار قوی- تابلوهای برق فشارقوی، مثل تابلو برق ais از ایمنی بالایی برخوردار هستند. به علت داشتن مدارشکن‌های قوی و وجود محفظه‌ها که نقش حفاظتی دارند، امنیت را در مدارهای الکتریکی برقرار می‌کنند.
- این تابلوها در تمامی مناطق کشور با آب‌وهوای مختلف مانند آب‌وهوای مرطوب، مناطق مرتفع و حتی آب‌وهوای آلوده قابلیت نصب دارند.
- هزینهٔ نصب و نگهداری تابلو برق فشارقوی به‌صرفه است. چراکه در طراحی و ساخت این تابلوها از تجهیزات مقاوم استفاده می‌شود و کمتر دچار اختلال می‌شوند. در نتیجه هزینهٔ نگهداری از این نوع تابلو به‌مراتب کمتر است.
- از دیگر مزایای تابلو برق فشارقوی می‌توان به قابلیت کنترل دستی آن اشاره کرد. این ویژگی در صورت بروز هرگونه خطا مانند اتصال کوتاه یا افزایش بار، کمک می‌کند تا اپراتور بتواند تابلو را کنترل یا خاموش کند. ازآنجایی‌که جریان عبوری بسیار قوی است، وجود کنترل دستی در تابلو ضروری است.
نکات نگهداری از تابلو برق فشار قوی
برای نگهداری از تابلو برق فشار قوی باید به این نکات توجه کنیم:
- این تابلوها باید به‌صورت مرتب و دوره‌ای سرویس شوند. در این صورت خطاهای کوچک و جزئی قبل از تبدیل‌شدن به مشکل بزرگ برطرف می‌شوند.
- اگر تجهیزات و اجزای موجود در تابلو برق دچار مشکل یا خرابی شده باشند، باید سریعاً به تعمیر یا تعویض آن‌ها پرداخته شود.
- کابل‌ها باید دقیقاً در محل خود قرار گرفته باشند و بر اساس نقشهٔ تابلو برق به قسمت‌هایی مانند ترمینال‌ها متصل شوند.
- علاوه بر توجه به تجهیزات درون تابلو باید از بدنه نیز به‌خوبی مراقبت کنید. بدنهٔ تابلو برق فشار قوی باید در محل مناسبی نصب شود تا اجسام و اشیا با آن برخورد نداشته باشند.
- تابلو برق باتوجه‌به اقلیمی که در آن نصب می‌شود باید رنگ‌کاری و عایق‌بندی شود. در این صورت طول عمر بیشتری خواهد داشت. برای مثال تابلو برق GIS با گاز عایق می‌شود.
- عملکرد ریل‌ها و پی‌ال‌سی ها و موارد دیگر باید بررسی شود تا در صورت وجود خطا، رفع گردد.
- عملکرد هیتر، فن و ترموستات باید به طور مرتب چک شود.
- از اهمیت چک دمای داخلی تابلو غافل نشود. مرتب چک کنید تا از حد معینی بالاتر نرود.
- چک‌کردن پنل نمایشگر تابلو برق باید مرتب و هر هفته انجام شود.
- اگر تابلو برق فشار قوی خطا یا مشکلی داشته باشد، به‌هیچ‌عنوان نباید جریان الکتریکی را وصل کنید چرا که باعث آسیب جدی به سیستم شما می‌شود.
- در صورت نیاز می‌توانید بدنه را دوباره عایق‌بندی کنید.
نکات خرید تابلو برق فشار قوی چیست؟
- اولویت اول در سفارش و خرید تابلو برق باید امنیت مردم و محل مورد استفاده باشد.
- قبل از خرید تابلو برق باید با یک برق‌کار صحبت کنید و با تمام جزئیات و تجهیزات موردنیاز آشنا شوید.
- برای سفارش تابلو برق مهم است که از سابقه و کیفیت محصولات یک شرکت آگاه باشید.
- قطعات به‌کاررفته در تابلو برق می‌تواند بر قیمت آن تاثیرگذار باشد.
نکات نصب تابلو برق فشار قوی
از اهمیت فضای مورد نیاز برای نصب تابلو برق نباید غافل شد. فضایی که برای تجهیزات الکتریکی در نظر گرفته می‌شود باید به اندازهٔ کافی بزرگ باشد. این فضا باید از تهویهٔ مناسب نیز برخوردار باشد. اگر قصد نصب تابلو برق در فضای بیرونی را دارید، باید به جنس بدنهٔ توجه داشته باشید تا در شرایط آب‌وهوایی مختلف عملکرد سیستم دچار اختلال نشود.
در نهایت برای نصب تابلو برق شما به یک برق‌کار حرفه‌ای نیاز دارید. درصورتی‌که نگهداری و سرویس به‌موقع تابلو برق فشار قوی رعایت شود، می‌توانید از کارایی آن در مدت‌زمان بیشتری بهره ببرید.
کلام آخر
در این نوشته برای شما توضیح دادیم تابلو فشار برق چیست و دیدید تابلو برق فشارقوی هم مانند دیگر تابلو برق‌ها دارای بدنه‌ای محفظه شکل است که سایر تجهیزات درون آن قرار می‌گیرند. ولتاژی که درون آن در جریان است بین ۳۶۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ است. تجهیزات و موتورهای قوی که به نیروی برق زیادی برای کار کردن نیاز دارند، تابلو برق فشارقوی می‌تواند برق آن‌ها را تامین کند.
برای داشتن کارایی بیشتر تابلو برق نباید از سرویس مرتب و نگهداری آن غافل شد. همچنین برای خریداری و نصب تابلو برق فشارقوی باید از یک برق‌کار مشورت گرفت و از یک تولیدکنندهٔ معتبر خریداری نمود. شکوه صنعت در کنار شماست تا خرید تجهیزات برق صنعتی و ساختمانی را با نهایت کیفیت و قیمت پایین انجام دهید.
