شاید برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد که تفاوت سیم فاز و نول چیست؟ اگر با برق و تجهیزات مربوط به آن سروکار داشته باشید و یا در حالت کلی و زندگی روزمره، شاید تا به حال چندین بار نام سیم فاز و نول را شنیده باشید. اما ممکن است برای بسیاری از افراد این سوال پیش بیاید که این عبارت‌ها به چه معنا هستند و چه تفاوتی با هم دارند. همه ما می‌دانیم برای آنکه بتوانیم یک وسیله برقی را روشن کنیم باید آن را در یک مدار بسته قرار دهیم. در واقع آن وسیله را بین دو نقطه قرار دهیم که آن دو نقطه با یکدیگر دارای اختلاف پتانسیل الکتریکی باشند. در این مقاله به بررسی این عبارت‌ها و تفاوت سیم فاز و نول خواهیم پرداخت. پس تا پایان با ما همراه باشید.
تفاوت سیم فاز و نول چیست؟
همان طور که می‌دانید در برق به دو رشته سیم نیاز داریم که همان فاز و نول هستند. این دو همیشه در تجهیزات برق مکمل یکدیگر هستند؛ یعنی یکی از سیم‌ها حاوی جریان برق است که همان سیم فاز نام دارد و سیم دیگر، برق را بر می‌گرداند که سیم نول است، سیم نول درست به مانند مانند یک جفت، صرفا تکمیل‌کننده سیم فاز است و برقی در آن وجود ندارد. به همین دلیل میتوان آن را در روز لمس کرد، ولی در شب این کار را نکنید، چون برقی حدود ۷۰ ولت از آن عبور می‌کند که به آن برگشت فاز می‌گویند. اما گاهی نیز سیم نول برق دار می شود، علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول، ممکن است آسیب دیدگی در مسیر نول باشد. برای اینکه دقیقاً بدانید تفاوت سیم فاز و نول چیست، به این مثال دقت کنید:
یک مدار الکتریکی را در نظر بگیرید که با باتری کار می‌کند. در این مثال فرض می‌کنیم سیم فاز پایانه منفی باتری و سیم نول پایانه مثبت باتری است و برای برقراری اتصال به هر دو پایانه نیاز است تا جریان برق داشته باشیم. البته باید بگوییم که این مثال با اتفاقی که در واقعیت می‌افتد متفاوت است؛ در مدارهای مستقیم، جریان تنها از مثبت به سمت منفی حرکت می‌کند اما در مدارهای متناوب، جریان از هر دو طرف حرکت می‌کند. اگر بخواهیم به طور کلی این مساله را بیان کنیم که تفاوت سیم فاز و نول چیست، فاز یک نوع منبع تغذیه جامع است و نول همانند یک مسیر بازگشتی عمل می‌کند.
سیم فاز چیست؟
سیم فاز در یک مدار حامل جریان است و خطرناک‌ترین نوع سیم محسوب می‌شود. این سیم دارای اختلاف پتانسیل با زمین است و دست زدن به سیم فاز لخت برای انسان خطرناک است. فاز یک سیم مثبت و حامل بار الکتریکی است. در نتیجه هنگامی که به اجزای رسانای موجود در مدار متصل می‌شود، جریان را به آن ها انتقال می‌دهد. سیم‌های فاز، توان ورودی به مدار را کنترل می‌کنند. به این سیم‌ها، سیم حامل جریان نیز گفته می‌شود. در زبان انگلیسی به سیم فاز «Load» به معنی بار گفته می‌شود و با علامت L نشان داده می‌شود.
سیم فاز اغلب با روکش مشکی رنگ به بازار عرضه می‌شود؛ اما در رنگ های دیگر نیز قابل تولید است. البته لازم به ذکر است که سیم کشی برق سلیقه‌ای است و برقکاران می‌توانند سیم‌های رنگی دیگر را نیز در فاز قرار دهند. طبق استانداردهای تعیین شده، اغلب سیم‌های تک فاز، دو فاز و سه فاز به ترتیب به رنگ‌های مشکی، قرمز و آبی مشخص می‌شوند. شاید مفهوم برق دو فاز و سه فاز برای شما ناشناخته باشد، اما نگران نباشید؛ چرا که در مقاله کابل برق سه فاز چیست و چه کاربردی دارد؟ به این مفهوم پرداخته‌ایم.
اکنون با این سوال که سیم فاز چیست، آشنا شدید؛ اما برای بررسی اینکه تفاوت سیم فاز و نول چیست باید با سیم فاز هم آشنا شوید.
سیم فاز چیست؟
سیم نول چیست؟
در اجرای برق‌کشی ساختمان، برای اینکه بتوان جریان الکتریسیته را به خوبی در مدار اجرا و از آن استفاده کرد، باید از سیم فاز و نول به صورت مکمل در کنار یکدیگر استفاده کرد؛ پس ابتدا باید بدانید تفاوت سیم فاز و نول چیست؟ شاید شما هم مانند بسیاری از افراد تصویر درستی از مسیر جریان برق نداشته باشید و تصور کنید تنها استفاده از سیم فاز در انتقال این جریان کفایت می‌کند. اما جالب است بدانید زمانی یک سیستم الکتریسیته به خوبی کار می‌کند که هنگام به جریان افتادن در سیم فاز، مسیری برای بازگشت به مدار هم برای خود بیابد. سیم نول همان سیمی است که این مسیر را برای سیستم فراهم می‌کند. این سیم در زبان انگلیسی با کلمه «Neutral» شناخته می‌شود که به معنی خنثی یا همان فاقد بار است و آن را با علامت اختصاری حرف ابتدای این کلمه یعنی «N» می‌شناسند که در مدارهای برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر به یاد داشته باشید رنگ سیم فاز معمولاً مشکی است. در این صورت پس در ظاهر، تفاوت سیم فاز و نول چیست؟
رنگ سیم نول هم شاید دیگر تفاوتی باشد که با آگاهی از آن به راحتی می‌توانیم در سیم‌کشی در میان انواع سیم و کابل، اینکه تفاوت سیم فاز و نول چیست را تشخیص دهیم. سیم‌های نول در مدار برق با رنگ آبی و گاهی هم سفید نشان داده می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با رنگ‌بندی و شکل ظاهری سیم‌ها می‌توانید مقاله علائم اختصاری نوشته شده روی سیم و کابل را مطالعه کنید.
سیم ارت چیست؟
شاید پس از آشنایی با این سوال که تفاوت سیم فاز و نول چیست؟ اکنون به دنبال این سوال باشید که سیم ارت چیست ؟ اکثر دستگاه‌های الکتریکی دارای بدنه فلزی هستند. از آن‌جا که فلزات رسانای جریان برق‌اند؛ لذا همواره خطر برق‌دار شدن آن‌ها وجود دارد. برای حل این مسئله و جلوگیری از مشکلات احتمالی از سیستم ارتینگ در ساختمان و تمام تجهیزات دارای بدنه فلزی استفاده می‌شود. برای حفاظت از افراد، هنگام کار با وسایل برقی معمولاً بدنه وسیله را با یک سیم به لوله آب وصل می‌کنند که لوله آب با قسمت‌های مرطوب زمین در تماس است. به این سیم سیم ارت یا سیم زمین می‌گویند. این سیم با رنگ‌های سبز-زرد عایق‌بندی (روکش) می‌شود. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که تفاوت سیم نول و ارت چیست؟
<p”>باید بگوییم که سیم اتصال به زمین یک مسیر با مقاومت کم است که برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی ناشی از مشکلات الکتریسیته مورد استفاده قرار می‌گیرد، این در حالی است که سیم خنثی یا سیم نول یک سیم رسانا است و مسیر برگشتی برای جریان برق را فراهم می‌کند. در حقیقت سیم ارت هیچ جریانی ندارد و در هنگام قطع و وصل شدن برق جریان الکتریسیته جزئی خواهد داشت. در مقابل سیم نول نیز بدون جریان است و البته در مواقعی به دلیل وارد شدن جریان برق می‌تواند خطرساز باشد. جالب است بدانید هادی سیم‌های ارت نیز می‌توانند مثل کابل مفتول مسی از نوعی فلز رسانا باشند.
مطلب مرتبط: معنی رنگ سیم های برق
نحوه تشخیص سیم فاز و نول چگونه است؟
یکی از روش‌های آسان و مطمئن تشخیص سیم فاز از سیم نول استفاده از فازمتر است. فازمتر یکی از مهم‌ترین ابزارها در برق کشی ساختمان‌ها به شمار می‌رود. به عبارتی وسیله‌ای است که علاوه بر باز و بسته کردن پیچ‌ها می‌تواند سیم فاز و نول را هم تشخیص دهد. برای کار با فازمتر کافی است سر فازمتر را در یکی از سوراخ‌های موجود در پریز و یا روی سیم لخت قرار دهید و سپس سر انگشت خود را به ته فاز متر بچسبانید؛ اگر لامپ فازمتر روشن شد به این معنی است که آن سیم فاز است. همچنین در صورتی که فازمتر به سیم نول متصل شود، این چراغ روشن نمی‌شود. به شما توصیه می‌کنیم که همیشه حداقل ۲ بار این کار را آزمایش کنید تا از فاز یا نول بودن سیم مورد نظر، مطمئن شوید.
تشخیص سیم فاز و نول بدون فازمتر هم ممکن است، اما برای استفاده از این روش باید احتیاط کنید. مبنای این روش به این شکل است که جهت جریان همواره از سمت سیم فاز به سمت سیم نول است. بنابراین اگر دو سیم را به دو سر هر وسیله‌ای مانند موتور الکتریکی متصل کنید، از آن جایی که جهت چرخش از سمت سیم فاز به سمت سیم نول است بنابراین از روی جهت چرخش میتوان سیم فاز و نول را از یکدیگر تشخیص داد.
تشخیص سیم فاز و نول
برای آشنایی با نحوه خرید سیم و کابل مناسب می‌توانید این نوشته را بخوانید: راهنمای خرید سیم و کابل
سخن آخر
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های سیم فاز و نول پرداخته‌ایم و ویژگی‌های هر یک از آن‌ها را مطرح کرده‌ایم. شاید دانستن تفاوت‌های این سیم‌ها در ابتدا مساله‌ای ساده به نظر برسد، اما لازم است برای حفظ ایمنی افراد و تجهیزات و وسایل برقی مورد استفاده با این مفاهیم آشنا شویم و از رنگ‌بندی صحیح برای سیم فاز و نول استفاده کنیم. همچنین با توجه به اینکه برق‌کشی ساختمان امری سلیقه‌ای است و ممکن است سیم‌های مورد استفاده منطبق با رنگ‌بندی ذکر شده نباشند، بهتر است از روش‌های تشخیص سیم فاز و نول استفاده کنیم تا از خطرات برق‌گرفتگی جلوگیری نماییم. مشاوران و متخصصان ما در شکوه صنعت آماده ارائه بهترین برندهای سیم و کابل در ایران به شما هستند تا بتوانید ضمن خرید سیم و کابل با قیمت مناسب، با اطمینان و ایمنی کامل، سیم‌کشی ساختمان و تجهیزات خود را انجام دهید. شما می‌توانید نظرات و سوالات خود را از طریق کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
فراموش نکنید شکوه صنعت در کنار شما است تا خرید تجهیزات برق ساختمانی و صنعتی را با خیالی آسوده انجام دهید.
سوالات متداول:
نول مثبت است یا منفی؟
در مدارهای برق DC سیم فاز مثبت در نظر گرفته می‌شود و سیم نول خنثی است.
فاز برق دارد یا نول؟
در یک سیستم برق یک فاز، هم سیم نول برق دارد و هم سیم فاز. اما سیم فاز در مسیر رفت و سیم نول در مسیر برگشت دادن الکتریسته برق‌دار هستند.
رنگ سیم فاز و نول معمولاً به چه صورت است؟
رنگ سیم فاز معمولاً مشکی و سیم نول معمولاُ آبی یا سفید است. اما بسته به سلیقه برق‌کار ممکن است این رنگ‌ها عوض شوند.
خیلی عالی و دقیق توضیح دادید که فاز و نول چیست. مچکرم از تیم عالی شکوه صنعت.
درود بر شما. دانستن تفاوت فاز و نول امری بسیار مهم است و خشنودیم که این مقاله مورد تایید شما واقع شده است. مقالات دیگر شکوه صنعت در حوزه برق را از دست ندهید.